Smrtonosni tiltrotor V-22 Osprey: SAD po ko zna koji put prizemljile sve letelice nakon otkazivanja motora

Operacije letenja tiltrotor letelice V-22 Osprey američke vojske ponovo su obustavljene 9. decembra 2024. godine, nakon nedavnog incidenta.

Odluka je doneta nakon što je Komanda za vazduhoplovne sisteme mornarice SAD (NAVAIR) 6. decembra naložila operativnu pauzu kao preventivnu meru, nakon što je Osprey bio prinuđen na prinudno sletanje zbog kvara na motoru.

Naime, letelica je odmah nakon poletanja izgubila jedan motor.

Ukratko, u pitanju je letelica sa nagibnim rotorom, koji može da leti i kao helikopter i kao avion sa fiksnim krilima. Koriste je američki marinci, američka mornarica i japanske snage za samoodbranu.

Prema pisanju portala The Aviationist, incident se dogodio s letelicom CV-22 Osprey iz Komande za specijalne operacije vazduhoplovnih snaga (AFSOC) 20. novembra, u vazduhoplovnoj bazi Kanon u Novom Meksiku.

Sličnosti s prethodnim incidentom, koji se dogodio u novembru prošle godine kod obala Japana, navele su na hitne mere. Podsećamo, u tom incidentu iz 2023. godine V-22 Osprey američke vojske se srušio nakon kvara na motoru, pri čemu je poginulo svih osam članova posade.

Američko vazduhoplovstvo je već prizemljivalo svoju flotu letelica V-22 Osprey.

Nedavni incident sa gubitkom motora i sličnosti s tragedijom u Japanu

Čini se da su u ovom najnovijem incidentu upozorenja prikazana u kokpitu letelice CV-22 bila slična onima iz incidenta u Japanu, odmah nakon poletanja. Zatim je letelica izgubila motor, ali je posada uspela bezbedno da prizemlji avion.

Preliminarna istraga je otkrila slabosti u metalnim komponentama koje pokazuju strukturne slabosti, slične onima pronađenim na letelici koja se srušila kod Japana. Istraga je u toku.

Potporučnica Beky Hajs, portparolka AFSOC-a, izjavila je da je obustava trening-letova CV-22 uvedena kako bi se incident detaljno analizirao i smanjili rizici.

Nedavni i raniji incidenti s Osprey letelicama

Samo nekoliko dana nakon incidenta od 20. novembra 2024, dogodio se još jedan. Letelica Osprey iz sastava američkog Marinskog korpusa (Marine Corps HMX-1), koja se koristi za prevoz osoblja Bele kuće, imala je tehničke probleme. Putnici i osoblje u letelici prebačeni su u drugi avion iste vrste.

Još jedan tragičan incident dogodio se 2022. godine, kada se V-22 Osprey američke vojske, s posadom od četiri člana, srušio tokom NATO manevara u Norveškoj.

Tada su svi članovi posade poginuli, a istraga je zaključila da je uzrok bila ljudska greška pilota, za razliku od tehničkog kvara zabeleženog u Japanu 2023.

U avgustu 2023 godine, američki Osprey se srušio kod obale severne Australije dok je prevozio trupe tokom rutinske vojne vežbe, ubivši tri američka marinca.

Još jedan pad iste letelice u okean kod japanskog južnog ostrva Okinave dogodio se u decembru 2016. godine, što je dovelo do privremenog prizemljenja ovih aviona američke vojske.

Većina nesreća dogodila se sa najčešćom od tri varijante nagibnog motora, MV-22B, koju je nabavio i njom upravljao američki marinski korpus. Došlo je do nekoliko nesreća sa CV-22B, kojim je upravljala Komanda za specijalne operacije američkog vazduhoplovstva.

Predsedniku Sjedinjenih Država obično nije dozvoljeno da leti u V-22 Osprey-u zbog bezbednosnih razloga.

Karakteristike i izazovi smrtonosne letelice V-22 Osprey

V-22 Osprey je tiltrotor letelica koju su razvili Bell Helicopter i Boeing. Kombinuje karakteristike helikoptera (vertikalno poletanje i sletanje) s karakteristikama aviona sa fiksnim krilima (velika brzina i domet).

Ovaj jedinstveni dizajn omogućava fleksibilne misije u različitim okruženjima. Korišćena je u brojnim operacijama, uključujući one u Avganistanu i Iraku, kako za transportne, tako i za humanitarne misije.

Letelicu pokreću dva motora Rolls-Royce AE 1107C-Liberty. Kritičari, međutim, ističu visoke operativne troškove kao značajan izazov za održivost ovog modela.

Podsetimo Osprey je premašio 10 puta veći iznos od prvobitnog budžeta. Imao je 2 velika fatalna sudara tokom razvoja i testiranja ubivši 23 marinca.

Za 30 godina letelica je imala 16 nesreća sa punim gubitkom, uključujući nešto više od 60 smrtnih slučajeva. Takođe vojnici se žale kako im je neprijatno pozadi. Povlači previše G sile za one koji sede pozadi.

Naslediće ga V-280 Valor

Bell je prvi put predstavio V-280 2013. Za razliku od svog prethodnika, V-22, njegovi motori na vrhu krila su fiksni, što je dostignuće koje bi trebalo da smanji troškove održavanja.

Sa masom od 8 tona, V-280 može da nosi do 14 potpuno opremljenih vojnika sa krstarećom brzinom od 520 km/h. U zavisnosti od konfiguracije, borbeni domet je između 925 i 1500 km.

Dizajniran je da kombinuje brzinu, domet i efikasnost aviona sa fiksnim krilima sa mogućnostima vertikalnog poletanja i sletanja (VTOL) helikoptera.