Kada je reč o vazdušnom izviđanju i nadzoru, Northrop Grumman RQ-180 u američkom vazduhoplovstvu zauzima jedinstvenu poziciju.
Razvijena u tajnosti godinama nakon povlačenja aviona Lockheed SR-71 Blackbird, ova bespilotna letelica (BPL) najavljuje se kao veliki napredak u sposobnostima SAD da prikupljaju obaveštajne podatke a da ne budu otkriveni, što je od velikog značaja u trenutnoj vojnoj i geopolitičkoj klimi u svetu.
Podsetimo, od 2019. nije bilo objavljenih slika ili bilo kakvih zvaničnih izjava, ali mediji na zapadu odavno tvrde postojanje RQ-180 i njegovu “redovnu upotrebu na liniji fronta”.
Nova era stelt tehnologije
Smatra se da dolazak RQ-180 označava značajan iskorak u vazdušnom izviđanju USAF. Dizajniran od strane Northrop Grummana, ovaj dron navodno predstavlja vrhunac u pogledu dizajna i sposobnosti.
Njegovo postojanje proisteklo je iz potrebe za sposobnijom i svestranijom izviđačkom platformom koja može da prodre i deluje u visoko branjenim okruženjima, što naglašava posvećenost američke vojske u očuvanju tehnološke nadmoći.
Razvoj RQ-180 bio je obavijen velom tajne. Nisu objavljene autorizovane slike za javnost, niti su dostupne zvanične izjave – čak nije poznat ni tačan datum kada je prvi put bio raspoređen (prvi zabeležen test let desio se 2010).
Sve što znamo jeste da je verovatno već aktivan, finansiran iz tajnog budžeta američkog ratnog vazduhoplovstva i da ga verovatno koristi vazduhoplovna baza Edvards u Kaliforniji.
Dizajn UAV-a uključuje napredne karakteristike za smanjenje radarske refleksije, omogućavajući mu da deluje neotkriven u visoko osporenom vazdušnom prostoru.
To ga, ukoliko postoji, svakako čini važnim resursom za prikupljanje obaveštajnih podataka, nadzor velikih područja i izvođenje izviđačkih misija bez rizika prisutnog kod konvencionalnih letelica sa posadom.
Napredne karakteristike u dizajnu RQ-180
U srži dizajna RQ-180 nalazi se fokus na stelt tehnologiju i visokih performansi na velikim visinama, što mu omogućava da deluje neprimećeno.
Ovaj dron je opremljen najsavremenijim senzorima i komunikacionim sistemima koji mu omogućavaju da prikuplja i prenosi informacije u realnom vremenu. Ugrađen mu je radar sa aktivnom elektronskom faznom rešetkom (AES), a njegova aerodinamika mu omogućava da leti više od 24 sata u kontinuitetu.
Međutim, mogućnosti RQ-180 nisu ograničene samo na nadzor, već on takođe može izvoditi misije elektronskog ratovanja, pružajući višeslojan pristup savremenim izviđačkim misijama.
Ono što izdvaja RQ-180 jeste njegova sposobnost da se bez problema integriše sa drugim resursima u arsenalu američke vojske, povećavajući ukupnu efikasnost operacija nadzora i borbenih misija.
Kao što je pomenuto, njegov dizajn obezbeđuje minimalnu radarsku refleksiju, koja, u kombinaciji sa izdržljivošću i dometom, omogućava izvođenje obimnih misija bez straha od otkrivanja.
Kako je RQ-180 uneo revoluciju u prikupljanju obaveštajnih podataka?
Kada su u pitanju strateške izviđačke misije, RQ-180 igra važnu ulogu, kombinujući vrhunsku tehnologiju sa sposobnostima nevidljivosti kako bi prikupljao ključne obaveštajne podatke bez otkrivanja.
Dron je dizajniran za rad u visoko osporenom vazdušnom prostoru, gde bi tradicionalne platforme bile pod rizikom, a njegova sposobnost da autonomno prelazi velike udaljenosti (navodno do 22.500 kilometara) omogućava mu prikupljanje vrednih podataka o neprijateljskim kretanjima, komunikacijama, pa čak i o stanju životne sredine.
Uvođenje RQ-180 u operativne misije navodno je tiho revolucionalizovalo pristup obaveštajnim, nadzornim i izviđačkim (ISR) misijama.
Obezbeđujući neprestano “oko na nebu”, ovaj dron podržava niz ciljeva, od mirnodopskog nadzora do upravljanja kriznim situacijama. Ne samo da poboljšava situacionu svest, već deluje i kao multiplikator snage, što rezultira informisanijim odlukama i potencijalnim sprečavanjem sukoba pre nego što eskaliraju, tvrdi američka štampa.
Pogled u budućnost
Kako se oblast vazduhoplovnog ratovanja i izviđanja razvija, integracija stelt tehnologije postaje sve važnija. RQ-180 se navodi kao primer napretka u ovoj oblasti, a njegov razvoj nagoveštava strateški zaokret ka korišćenju sposobnosti visokih visina, dugog trajanja leta i smanjene radarske refleksije.
Filozofija dizajna oslikava sve veće priznavanje stelt karakteristika ne samo kao sredstva za izbegavanje otkrivanja, već i kao osnovne komponente moderne vazduhoplovne nadmoći.
Gledajući u budućnost, potencijalne primene RQ-180 prevazilaze sam nadzor. Njegove prikrivene karakteristike, u kombinaciji sa sposobnošću autonomnog delovanja, otvaraju nove mogućnosti za preventivno otkrivanje i procenu pretnji.
Kako se države suočavaju sa izazovima očuvanja vazdušne dominacije u eri brzih tehnoloških inovacija, dron stoji kao svedočanstvo inovacija koje oblikuju budućnost vojne avijacije, samo što ga još niko nikada nije video.
Podsetimo, dana 28. oktobra 2024. godine, video snimak slabijeg kvaliteta objavljen na društvenoj mreži X koji navodno prikazuje misterioznu bespilotnu letelicu koja nadleće Liban.
Snimak je izazvao spekulacije o mogućem pojavljivanju RA-01, izraelske stealth bespilotne letelice, nedavno otkrivene putem poverljivih američkih dokumenata koji su navodno procureli. Dron sa snimka ima upravo sličan dizajn američkom RQ-180, sa glatkim trupom i velikom, krilastom strukturom.
Ponovimo još jednom, nema zvanično potvrđenih fotografija RQ-180 navodno zbog visokog nivoa tajnosti oko projekta. Nekoliko spekulativnih prikaza i 3d ilustracija umetnika je dostupno na internetu, često prikazujući dizajn letećih krila inspirisan stelt bombarderima B-2 Spirit i B-21 Raider.
Da se u SAD, u doba hipersoničnih projektila i supersoničnih brzina, dizajn „letećih krila“ ponovo “vratio u modu” upravo svedoči B-21 Raider.
