Prvi domaći revolver

.357 Magnum M83, M83/89

O razvoju prvog domaćeg revolvera u kalibru .357 Magnum, glavni konstruktor Zavoda Crvena Zastava Rodoljub Matković počeo je da razmišlja još 1980. godine. Oficijelni početak rada na oružju započet je povodom 130-godišnjice kragujevačke fabrike, 1983. godine. Revolver je, osim osnovne, .357 Magnum, uspešno koristio i municiju .38 Special a, uz poseban adapter, i pištoljsku municiju 9x19mm Parabellum. Tehnički gledano, revolver je rađen po uzoru na oružje RG-38S nemačke kopanije Röhm Gesellschaft (RG, danas Umarex Sportwaffen GmbH & Co. KG), odnosno, njene američke divizije RG Industries.

Revolver je imao srednji (K, medium, prema nomenklaturi Smith & Wesson) ram, cev sa podcevnom (sa ležištem za šipku izvlakača) i ventilacionom gornjom šinom celom dužinom, dvostruko (SA) i jednostruko (DA) dejstvo obarače, doboš kapaciteta 6 metaka sa prednjim i zadnjim bravljenjem i izbacivanjem u levu stranu, kao i separatnu, inercionu udarnu iglu, ugrađenu u ramu. U standardnoj verziji proizvođen je sa cevima dužine 64 (2½”) i 102mm (4”). 

Bez iskustva sa ovakvim tipom oružja, razvoj revolvera je pratio niz poteškoća i izmena. Prvi prototipovi iz 1983, usavršavani su do 1985. godine (135. jubilej Zastave; oružje je interno označeno kao M83/86). Revolver je, pod nazivom Zastava .357 Magnum M83, prvi put promovisan široj javnosti 22. decembra 1987, povodom tadašnjeg Dana Armije. Fabrika je najavila prodaju u pretplati prvih 500 primeraka do 15. novembra, sa rokom isporuke do 1. januara 1988 godine. Bez obzira što je u vreme enormne inflacije, fabrička cena bila 102, a maloprodajna 136 starih, odnosno, 1,360,000 novih dinara, zahvaljujući neverovatnoj medijskoj kampanji (bulevarska štampa je uveliko pisala o pojavi šumadijskog kolta), svi primerci su odmah otkupljeni. 

Oružje je u proizvodnji i ekspoataciji stvaralo niz problema. Ram i bočni poklopac, konstruisani za tehnologiju mikroliva, proizvođeni su rezanjem metala. Rolnica za smanjenje sile okidanja pri DA, pravila je smetnje kod SA okidanja. Zbog ove mane prvi modeli nisu dobili prelaznu ocenu Tehničkog opitnog centra pa je rolnica tokom rekonstrukcije odbačena. Zbog pojednostavljenja procesa proizvodnje, odbačeno je i prednje bravljenje doboša. Osnovna konstrukcija i propusti u procesu proizvodnje iskazali su i mane poput velike sile pri DA okidanju, slabe prciznosti, prevrtanja zrna (visok nivo pritiska najdostupnije, municije užičkog Prvog partizana .357 FMJ), zaglavljivanja doboša i lomova opruge osigurača.

Poboljšano oružje, M83/89, u serijsku proizvodnju je ušlo 1991, a na tržištu je prodato oko 25.000 komada. 

Tokom 1994. godine pristupilo se temeljitoj rekonstrukciji oružja. U cilju pojeftinjenja proizvodnje, ram i poklopac mehanizma su pojednostavljeni po koncepciji Smith & Wesson, trasa cevi je prilagođena koncepciji Colt, poboljšana je ergonomija obarače (širina 8mm) i udarača a sila okidanja u DA režimu svedena je na 5 Dekanjutna. No, usavršeni M83/94 nije ušao u serijsku proizvodnju. Zastava je ukupno izradila preko 60.000 revolvera M83, M83/86 i M83/89. Masa revolvera (u zavisnosti od dužine cevi) iznosila je 900 ili 1000g, dužina – 188 ili 225mm, visina – 125mm a širina – 39mm.