Rusija navodno planira da rasporedi protivpodmorničke avione dugog dometa Tu-142 za osmatranje duž Severnog morskog puta kako bi otkrila potencijalne neprijateljske nuklearne podmornice.
Izvori iz ruskog Ministarstva odbrane rekli su „Izvestijima“ da će avioni Tu-142 iz sastava avijacije Severne flote učestvovati u ovim operacijama. Odluka o raspoređivanju aviona Tu-142 za osmatranje u skladu je sa strateškim potrebama Moskve da zaštiti svoje interese u arktičkom regionu.
Ovi avioni, poznati po svom velikom dometu letenja, sposobni su da efikasno patroliraju Severnim morskim putem bez čestih sletanja. Naime, protivpodmornički avion Tu-142 ima impresivni domet veći od 5000 kilometara.
Ovaj radijus omogućava avionu da obavlja produžene letove i nadzor nad područjima koja posećuju neprijateljske podmornice.
Igor Malikov, priznati stručnjakličnost u ruskom vazduhoplovstvu i počasni probni pilot, rekao je da vazdušno osmatranje igra značajnu ulogu u zaštiti priobalnih teritorija. Malikov se osvrnuo na svestranost Tu-142, ističući njegovu sposobnost da detektuje različite pomorske objekte, uključujući i podmornice.
Malikov je naglasio potrebu za unapređenjem regionalnih baza i infrastrukture kako bi se Rusija suprotstavila potencijalnim pretnjama koje predstavljaju protivnici koji žele da pristupe navedenoj ruti.
Pored zadataka osmatranja, avion Tu-142 biće od ključnog značaja i za pomoć u vanrednim situacijama duž Severnog morskog puta.
S obzirom na to da je na Severnom morskom putu potvrđena povećana aktivnost, Malikov se založio za jačanje službi potrage i spasavanja koje bi se suočile sa nepredviđenim rizicima i osigurale bezbednost pomorskog saobraćaja kroz arktičke vode.
Što se tiče operativne logistike, ovaj stručnjak je apostrofirao kao nužno strateško pozicioniranje baza na poluostrvu Kola i u Vologdi, omogućavajući time avionu Tu-142 da efikasno pokrije ogromno arktičko prostranstvo i nadgleda aktivnosti duž Severnog morskog puta.
On je opravdao ove mere navodeći pokušaj neprijateljskih nacija da pristupe ruti, ujedno potvrđujući istorijske pretenzije Rusije isti na region i njenu posvećenost očuvanju suvereniteta.
Obrazloženje za pojačano prisustvo Rusije
Raspoređivanje aviona Tu-142 predstavlja najnoviji korak Rusije u nizu napora da zaštiti svoje teritorijalne interese u strateški ključnom arktičkom regionu.
Severni morski put (NSR) ima strateški značaj kao pomorski prolaz koji preseca arktički region, olakšavajući povezanost Evrope i Azije.
Sa topljenjem arktičkog leda izazvanog klimatskim promenama, NSR je progresivno postao plovan za komercijalnei brodove, što, za razliku od konvencionalnih ruta, obezbeđuje kraći tranzit između Azije i Evrope.
Štaviše, strateški značaj Severnog morskog puta je povećan konkurencijom za kontrolu nad arktičkim resursima, kao što su nafta, gas i minerali. Rusija, Kanada, Danska (preko Grenlanda) i Norveška imaju preklapanja interesa na Arktiku, što dovodi do pojačane konkurencije u istraživanju i eksploataciji ovih resursa. Sjedinjene Države i nekoliko drugih država smatraju da je ruska tvrdnja o kontroli nad Severnim morskim putem ekspanzivna i u suprotnosti sa međunarodnim pravom.
Iako ruta pretežno prolazi kroz ekskluzivnu ekonomsku zonu Rusije, zapadne zemlje, posebno Sjedinjene Države i određene evropske zemlje, zalažu se za princip slobode plovidbe sa neograničenim prolazom kroz međunarodne vode.
Nasuprot tome, Rusija nalaže da strani brodovi dobiju dozvole i da se pridržavaju posebnih propisa kada plove NSR, potvrđujući svoj suverenitet i navodeći zabrinutost za bezbednost u arktičkom regionu.
Tokom protekle decenije, Rusija je bila angažovana u aktivnim naporima na izgradnji infrastrukture na Arktiku i raspoređivanju snaga za nadgledanje Severnog morskog puta.
Međutim, Moskva je značajno ojačala svoje vojno prisustvo u regionu nakon početka „SVO“.
U decembru 2023. godine ruski mediji su izvestili o formiranju mešovitog vazduhoplovnog korpusa u okviru Severne flote.
Jedan od primarnih zadataka korpusa je zaštita Severnog morskog puta od pretnji neprijateljskih vazdušnih, kopnenih, površinskih i podmorničkih snaga.
Ovaj korpus čine dva puka lovačke mornaričke avijacije, i to 279. i 100., uz mešoviti avijacijski puk opremljen transportnim avionima An-12 i An-26 te protivpodmorničkim avionima Il-38N.
Pored toga, korpus je ojačan helikopterima Ka-27, Ka-29 i Mi-8AMTŠ/MTV-5.
Vazduhoplovna sredstva mešovitog vazduhoplovnog korpusa već su počela sa operacijama u ruskim arktičkim vojnim bazama.
Osim toga, lovci Su-33 i MiG-29KR iz pukova pomorske avijacije izvršavaju misije zaštite Severnog morskog puta i drugih arktičkih regiona sa aerodroma Rogačevo na Novoj zemlji.