Velika medijska prašina koja se podigla oko američke isporuke municije sa osiromašenim uranijumom (DU) Ukrajini, pomalo je potisnula u drugi plan pomoć Vašingtona Kijevu u vidu tenkova Abrams.
Ovo je utoliko čudnije ako se zna da isti tenkovi imaju u svom oklopu DU! Iako još nije jasno koju konkretno varijantu Abramsa ukrajinska vojska treba da dobije iz SAD, ovi tenkovi će morati da budu u jedinstvenoj izvoznoj konfiguraciji.
Ovo je uglavnom zbog visoko poverljivih podataka o dodatnim oklopnim paketima sa DU koji se nalaze na američkim vojnim verzijama i koji se upravo zbog stepena tajnosti ne mogu izvoziti čak ni saveznicima.
Praktično, Vašington se plaši da Rusi ne zaplene neki od američkih vojnih varijanti Abramsa i tako „provale“ tajnu „neprobojnog oklopa“. Očito da niko ne brine šta bi se dogodilo ukoliko Ukrajinci ipak dobiju Abramse sa naprednim oklopom, odnosno, šta bi se desilo u slučaju uništenja istih u smislu uticaja na okolinu i samu posadu (ukoliko preživi udar).
Komanda za upravljanje životnim ciklusom (LCMC) američke armijske Tenkovske i komande oklopnih vozila (TACOM) iz Vorena, Mičigen, 22. februara 2006. godine je od osoblja odgovornog za program bezbednosti od zračenja zatražilo stručno mišljenje radi obnove licence Nuklearne regulatorne komisije za oklop od osirumašenog uranijuma (DU) na tenkovima M1A1/M1A2.
Inače, licenca o kojoj je bila reč bila je dobijena u decembru 2001. godine. U suštini, radilo se o tzv. „Teškom oklopnom sistemu Abrams“ koji je u sebi sadržavao DU a koristio se na tenkovima M1A1 i M1A2. Naime, SAD su još u vreme Hladnog rata raspisale konkurs za rešenje poboljšanja oklopne zaštite svojih tenkova. Krajem osamdesetih godina XX veka doneta je odluka da se frontalna zaštita Abramsa ojača slojem osiromašenog uranijuma (DU).
Nakon dugotrajnih testova, 2001 godine je odobrena upotreba „Teškog oklopnog sistema Abrams“. Prema nalazima iz 2006, oklop sa DU je bio ugrađen na čeonom delu trupa i obe prednje bočne strane kupole tenkova M1A1 i M1A2. Samo na 5 tenkova Abrams M1A1 koji su se nalazili u Centru za obuku tenkista, DU je bio primenjen i na većem delu trupa.
Tokom ispitivanja 2006, stručnjaci zaduženi za program bezbednosti od zračenja ustanovili su da oklop sadrži transuranijumske elemente sa atomskim brojevima većim od 92 – atomskog broja uranijuma, kao i Tehnicijum-99 – radioaktivni nuklid hemijskog elementa Tehnicijuma sa atomskim brojem 43 i masenim brojem 99.
Tehnecijum-99 se inače izolovao iz mešavine fisionih proizvoda uranijuma-235 korišćenjem jonske razmene, precipitacije i ekstrakcije. Dalje, izmereno je da zračenje DU delova oklopa nije veće od 0,5 mr/hr (milirentgena na čas) ili 0,005 mSv/hr (milisiverta na čas) odnosno, 0,5 rema (Rentgen Equivalent for Men) na čas. Prema važećim američkim standardima, nominalna doza zračenja za biološki ekvivalent je iznosila 100 milirema godišnje (mrem/year) a profesionalna granica celog tela je 5 rema za godinu dana.
Zbog svog položaja u odnosu na DU oklop, vozač tenka je najviše izložen kada je luk otvoren a sedište podignuto. Svi ostali članovi posade primaju niže potencijalne doze zračenja.
Najveće očitavanje za vozača je na nivou glave a doza približno oznosi 0,12 milirena na čas (mrem/hr). Ona se smanjuje pri izračunavanju prosečne doze za celo telo. Prema podacima američke vojske, ukupna izloženost posade (uključujući i vozača) je bila znatno ispod državnih standarda odnosno, navedene javne granice od 100 milirema godišnje.
U suštini, stručnjaci su 2006. godine zaključili da tenkovi sa „Teškim oklopnim sistemom Abrams“ (DU oklopnom zaštitom) nemaju značajniji uticaj na životnu sredinu. Na osnovu ove procene, zaključeno je da su uticaji u skladu sa zahtevima Zakona o nacionalnoj politici zaštite životne sredine (NEPA), da porodica vozila „Abrams Tank Sistem“ neće značajno uticati na kvalitet čovekovog okruženja tako da „Izjava o uticaju na životnu sredinu“ nije potrebna za nastavak proizvodnje i upotrebe vozila.
Očito da je ispitivan samo uticaj oklopa na posadu u normalnim eksploatacionim uslovima. Šta bi se dogodilo ukoliko neki DU oklop ipak bude razoren – nije ništa rečeno. U suštini, akcident bi bio isti ako ne i veći kao i kod upotrebe DU municije.
Tako i danas moderni Abramsi kao što je M1A1SA (Situational Awareness), M1A2 SEP (System Enhancement Package) i M1A2 SEPv3 imaju treću generaciju DU oklopa.
