Mada nisu “prošli” na rigoroznom testu za službeni revolver američke armije, revolveri M&H – veliki, precizni i kvalitetni – smatrani su prestižnim oružjem s kraja XIX veka
M&H Model .44 Army
Firma M&H “Merwin, Hulbert & Co.” iz Bruklina, država Njujork, decenijama se bavila zastupanjem i distribucijom raznog vatrenog oružja, posebno karabina “Evans”. U želji da prošire biznis, vlasnici firme su, 1876. godine, patentirali zanimljivo rešenje velikog gabaritnog revolvera sa automatskom ekstrakcijom praznih čaura, uz neskrivene ambicije da se uključe u trku za izbor američkog službenog revolvera.
Odmah treba reći da sama ideja nije bila izvorna; konstruktori su samo objedinili i usavršili neke ranije patente više drugih autora. Zanimljivo je da ni proizvodnja nije organizovana u sopstvenoj režiji, nego je ustupljena tada poznatoj firmi “Hopkins & Allen” iz Norviča, a nešto kasnije je sklopljen sličan aranžman i sa španskom firmom “Charola y Anitua”, radi lakšeg nastupa na evropskom tržištu.
Između 1878. i 1896. godine, firma “Hopkins & Allen” proizvodila je više modela kvalitetnih revolvera pod oznakom M&H, među kojima su daleko najpopularniji bili veliki “vojnički” revolveri, poznati kao Model .44 Army. Oznaku “Frontier”, koja se danas često sreće u američkoj stručnoj literaturi. dodali su znatno kasnije sami kolekcionari. Mnoge slavne američke ličnosti s kraja XIX veka posedovale su ovaj revolver, a sličan ugled uživali su i revolveri proizvedeni u Španiji.
Kako je upravo u periodu između 1872. i godine tekao dugotrajan proces izbora službenog revolvera američke armije, firma “Merwin & Hulbert” je u poslednji čas podnela svoj predlog; naravno – Model .44 Army. Kao što je poznato, Državna komisija se, na kraju, ipak odlučila za Colt SAA, M.1873. Ako se uzme u obzir, da na konkursu nisu prošli ni “velikani” kao Smith & Wesson Shofield, Remington M.1875 i drugi, ovo ipak nije bio preveliki neuspeh.
Inače, glavna zamerka Državne komisije odnosila se na otvoreni ram, koji se (opravdano) uvek smatrao minusom za čvrstinu konstrukcije, posebno za oružja namenjena grubim uslovima eksploatacije. M&H Model .44 Army nije prošao ni rigorozan test otpornosti na rđu, koji se sastojao od potapanja u amonijakovoj kiselini (12 minuta), izlaganja na vazduhu (48 sati) i ispaljivanju 12 metaka, posle čega se čitav postupak ponavljao, sve dok kandidat ne “zariba”. “Naš” revolver je, na žalost, zakazao već na kraju drugog ciklusa. Bez obzira na to, revolveri M&H doživeli su veliki uspeh na civilnom tržištu.
I “lična” municija
Prvi revolveri M&H Model .44 Army, kaošto rekosmo, imaju otvoren ram, a mehanizam dejstvuje samo na principu jednostrukog dejstva okidača (SA), što znači da oroz treba ručno zapinjati pre svakog opaljenja. Rukohvati su klasični ili u obliku papagajskog kljuna, sa oblogama od orahovine ili tvrde gume. Doboš ima 6 komora za smeštaj metaka, a u početkuje korišćena originalna (i neuspela) municija u kalibru .44 Merwin & Hulbert, posebno kreirana za ovaj revolver. Međutim, primerci isporučeni za navedena testiranja bili su u, tada opšte prihvaćenom, američkom kalibru .44/40 Winchester, pa je ovaj kalibar ubrzo postao dominantan u daljoj proizvodnji velikih revolvera M&H. Jednostavno, municiju .44/40 koristile su popularne puške polužare firme Winchester, pa je kompatibilnost sa njima bila je velika prednost na tržištu.
Konstrukcija revolvera sastoji se iz dva osnovna sklopa. Prednji čine cev sa konzolomi doboš, pri čemu cev sa donje strane (otprilike do svoje polovine) ima poseban “rukav” za smeštaj produžene osovine doboša, dok zadnji sklop sačinjavaju ram sa svojom konzolom, rukohvat, osovina doboša i kompletan mehanizam.
Da bi se konstrukcija revolvera odbravila, neophodno je dugme na donjoj strani rama povući unatrag. Ovim se omogućuje okretanje (oko svoje osovine) cevi “rukava” za 90 ( udesno i, zajedno sa dobošem, izvlačenje prema napred za celu dužinu doboša. Istovremeno, čaure su zadržane u zadnjem položaju pomoću posebno profilisanog dela u bazi osovine doboša.
Zato je neophodno ceo prednji sklop obrnutim postupkom vratiti i zabraviti u zadnjem položaju, ubacivanje novih metaka tada se vrši preko vratašca na desnoj strani rama, koja se otvaraju klizanjem nadole. Radi kompletne demonaže i čišćenja revolvera, najpre treba obaviti postupak kao za pražnjenje doboša, odnosno povlačenjem dugmeta na donjoj strani rama) odbraviti konstrukciju i izvući prednji sklop u prednji položaj. Posle toga se, pritiskom na drugo dugme (na levoj strani konzole cevi), potpuno odvoji cev od rama.
Tipična američka preterivanja
lako, na prvi pogled, konstrukcija izgleda komplikovano, sve je funkcionisalo pouzdano, a sama operacija punjenja i pražnjenja dobošaje relativno brza; u svakom slučaju, brža nego kod većine “klasičnih” revolvera iz toga perioda, koji su se oslanjali samo na vratašca.
Metalni delovi revolvera M&H su, za razliku od konkurencije, uglavnom niklovani, mnogo ređe brunirani, s tim što su okidač i oroz uvek svetlo polirani. Relativno rano, uvažavajući primedbe Komisije sa službenog testa i brojnih kupaca, firma “Merwin, Hulbert& Co.” konstruisala je i ponudila tržištu poboljšan tip velikog revolvera, sa ojačanim zatvorenim ramom i dodatnim bravljenjem konstrukcije na gomjem zadnjem delu rama. “Dodatna” brava se oslobađala kratkim povlačenjem oroza.
Zanimljivo je da su novi revolveri nuđeni ili samo sa jednostrukim (kao prethodni modeli) ili samo sa dvostrukim dejstvom okidača (DAO), ovi dmgi prepoznatljivi su po odsustvu mamuzice na orozu. Ujedno, to su bile i jedine razlike u odnosu na modele sa otvorenim ramom. Kupci su mogli da biraju između više dužina cevi; čak i karabinsku verziju, sa cevi od 67 cm i montažnim karabinskim kundakom.
Retka karabinska verzija revolvera sa zatvorenim ramom, cevi od 66 cm i demontažnim metalnim kundakom. Nišani su predviđeni za gađanje navećim daljinama, a mehanizam okidanja SA.
Po želji, fabrike su sva oružja isporučivale fabrički izgravirana, a postojala je i mogućnost dodatnog super luksuznog ukrašavanja. U tipičnom američkom maniru, svi ovi revolveri imaju brojne oznake: na levoj strani cevi: “The Hopkins & Allen Manufacturing Co. Norwich Conn. USA” ili “Fabrica de Armes de Anitua y Charola Eibar”; odozgo na cevi: “Manvin, Hulbert & Co. New York USA”, kao i brojevi svih mogućih patenata; na levoj strani rama: “Calibre Winchester 1873”; na dobošu i konzoli ispod cevi, ponekad i na rukohvatu: serijski broj.
Svi revolveri kreirani u firmi M&H uživali su veliki ugled u Americi i Evropi, što se posebno odnosi na opisane velike modele. Može se slobodno reći, da su uvek tretirani kao izuzetno precizna ikvalitetna, a pre svega prestižna oružja,namenjena samo najboljima. Na žalost, 1896 godine pod misterioznim okolnostima preminuo je J. Merwin, da bi ubrzo prestala sa radom i firma “Menvin, Hulbert & Co.”, a zatim i proizvodnja divnih revolvera u firmi “Hopkins & Allen”.
