Avion E-3CF AWACS, praćen Rafale lovcima, „skenirao“ iznad Crnog mora uoči masovnog udara ukrajinskih dronova

Francuske vazduhoplovne snage izvele su avionom za rano upozoravanje i kontrolu tipa Boeing E-3CF složenu izviđačku misiju iznad Crnog mora uoči noćašnjeg ukrajinskog napada dronovima na čak 15 regiona.

Prema informacijama sa društvenih mreža koje prate avijaciju, 23. januara 2025. godine nekoliko aviona Francuskog ratnog vazduhoplovstva učestvovalo je u kompleksnoj misiji iznad neutralnih voda Crnog mora.

Podsetimo, u noći između 23. i 24. januara, Oružane snage Ukrajine (OSU) izvele su najmasovniji napad na čak 15 ruskih regiona. Prema izveštaju Ministarstva odbrane Rusije, snage protivvazdušne odbrane (PVO) presrele su i uništile 121 bespilotni letelicu, uključujući dronove iznad Moskve i Moskovske oblasti.

Detalji misije

U četvrtak ujutru, francuska avijacija pokrenula je operaciju u kojoj su učestvovali avion Airbus A330MRTT (registracija F-UJCM) i Boeing E-3CF (registracija 702), praćeni lovcima Dassault Rafale. Avioni su poleteli iz francuskih baza i krenuli ka Crnom moru.

Nakon kratkog zadržavanja zbog problema sa autorizacijom za ulazak u rumunski vazdušni prostor, formacija je stigla do Crnog mora oko 12:00 časova. Airbus A330MRTT je ostao u blizini obale, dok je E-3CF, praćen Rafale lovcima, nastavio prema istoku iznad Crnog mora. Nakon prelaska obale, formacija je isključila ADS-B transpondere.

Avion E-3CF završio je misiju oko 14:40 po centralnoevropskom vremenu, nakon približno 2,5 sata izviđanja.

Učešće italijanske avijacije

Izviđačkoj misiji se pridružio i avion Gulfstream E.550 CAEW Italijanskog ratnog vazduhoplovstva (registracija MM62293), koji je poletio iz baze Pratica di Mare, južno od Rima, kako bi pomogao u nadgledanju vazdušnog prostora iznad Crnog mora.

Ovakve misije iznad Crnog mora su relativno retke i njihova učestalost se značajno smanjila od 2022. godine i eksalacije ukrajinskog koflikta.

NATO izviđački avioni često služe za prikupljanje informacija o kretanju ruskih trupa i vojne opreme u okviru sukoba u regionu kao i obeležavanju meta za dronove i rakete koje nakon toga ukrajinske snage lansiraju na ruske ciljeve. Prikupljene informacije dele se među članicama NATO-a i sa ukrajinskim vlastima.

Boeing E-3CF

Boeing E-3CF je francuska verzija aviona za rano upozoravanje i kontrolu (AWACS) zasnovana na američkom Boeing E-3 Sentry. Ovaj avion je specijalno dizajniran za nadzor vazdušnog prostora, detekciju ciljeva i koordinaciju vojnih operacija.

Francuska vojska koristi ovu letelicu kao deo svojih obaveštajnih i komandnih sposobnosti unutar NATO-a i za nacionalne potrebe. Zasnovan na Boeing 707-320 komercijalnom avionu, ali sa značajnim modifikacijama.

Opremljen rotirajućim radarom montiranim na kupoli prečnika 9,1 metar, što mu daje prepoznatljiv izgled. U pitanju je radar AN/APY-2 za detekciju ciljeva na velikim udaljenostima, uključujući avione, rakete, i druge pretnje u vazduhu.

Domet radara je do 400 km za male ciljeve i do 650 km za velike objekte. U stanju da prati do 3.000 ciljeva istovremeno i da koordinira do 40 aviona u borbenim misijama.

NATO inače planira da zameni svoju zastarelu flotu osmatračkih avionskih sistema za upozorenje i kontrolu (AWACS), koji su bili u upotrebi od 1980-ih, militarizovanom verzijom aviona Boing 737. Boeingov avion E-7A Wedgetail izabran je da zameni avion E-3 AWACS.

Francusko prisustvo u Rumuniji

Francuska vodi NATO borbenu grupu u Cincu. Francuska avijacija redovno učestvuje u misijama u rumunskom vazdušnom prostoru.

U oktobru 2023. godine, Francusko ratno vazduhoplovstvo poslalo je tri Rafale lovca u Baznu 86 u Feteštiju, u sklopu koncepta MORANE za brzo raspoređivanje logistički laganih operativnih kapaciteta.

Tokom ove misije, francuski avioni učestvovali su u zajedničkim NATO vežbama, fokusirajući se na vazdušnu borbu i interoperabilnost snaga ove alijanse.

Misiije, koje su uključivale kombinaciju vizuelnog i radarskog izviđanja, završene su 19. oktobra 2023. godine, kada su Rafale avioni, zajedno sa F-16 i tankerom C-135, učestvovali u patroliranju vazdušnog prostora. Sve aktivnosti bile su podržane raketnim sistemom MAMBA (SAMP/T) postavljenim u Kapu Midiji.

Francuske operacije u regionu, uključujući poslednju izviđačku misiju iznad Crnog mora, jasno pokazuju posvećenost NATO-a u osiguravanju istočnog krila saveza ali i pordužetku ukrajinske agonije.