Rusija razvija termobarični raketni bacač TOS-3 „Zmaj“ kao kombinaciju naboljeg iz sistema TOS-1 i 2

Ruska fabrika „Omsktransmaš” patentirala je novi projekat pod simbolom TOS-3 „Zmaj”, a u pitanju je težak sistem bacača projektovan na bazi šasije TOS-1 „Solncepek” i lansera TOS-2 „Tosočka”.

Do sada je razvoj formalizovan samo kao zaštitni patent sa šematskim prikazom, ali već privlači pažnju svojom konceptualnom novinom i potencijalnim mogućnostima.

Glavni cilj novog razvoja je rešavanje problema ograničenog dometa gađanja TOS-1 Solncepek, koji se, kako je pokazala borbena praksa, kreće od 6 do 10 kilometara.

Ovo je primoralo ruske teške bacače da se približe dometu ukrajinskih udarnih bespilotnih letelica, što je značajno smanjilo njihovu borbenu efikasnost. Nasuprot tome, TOS-2 Tosočka ima povećan domet paljbe sa 15 na 24 kilometra, što mu omogućava da deluje van domašaja neprijateljskih dronova.

Trenutno, prema zapadnim izvorima, postoji samo jedan potvrđen slučaj upotrebe TOS-2 „Tosočka“ u borbama u januaru 2024. godine. Prema navodima, Ukrajinski vojnici primetili su zastrašujući ruski teški termobarični raketni bacač raspoređen na istočnom frontu.

Izviđačka jedinica uspešno je locirala savremeni sistem bacača plamena TOS-2, koji su nedavno poslale ruske snage na linije fronta u delu Donjecke oblasti, tvrde ukrajinski izvori.

Prema rečima generalnog direktora NPO „Spav“ (razvojna kompanija i proizvođač ovih sistema) Aleksandara Smirnova prvi sistemi TOS-2 isporučeni su ruskoj vojsci prvi put 2021. godine, međutim do sada nisu imali svoju ulogu na ukrajinskom pozorištu.

Još nije poznato koliko će vremena biti potrebno da projekat TOS-3 Zmaj pređe iz idejne faze u stvarnu proizvodnju.

Prva verzija TOS-1 “Buratino” prikazana je još 1980-ih, 10 godina kasnije je poboljšana u TOS-1A “Solntcepek”. Vizuelna razlika verzije iz 90-ih je u tome što je broj vodiča bojevih glava smanjen sa 30 na 24.

Ruska vojska aktivno koristi sisteme TOS-1A protiv kijevskih snaga od početka svoje specijalne operacije u Ukrajini. TOS-1A su koristile ruske snage u nekoliko sukoba, uključujući Prvi i Drugi čečenski rat, rusko-gruzijski rat i građanski rat u Siriji. Ruska vojska i dalje aktivno koristi sisteme Solncepjok duž cele linije fronta u Ukrajini.

TOS-2 je rođen 2020. godine tepajući mu „Tosočka“. Sistem bacača plamena je razvio NPO Splav i upotrebljena je šasija tenka T-72.

Termobarično oružje

Termobaričko punjenje je vrsta eksploziva koji koristi kiseonik iz okolnog vazduha. Upotreba bojevih glava sa takvim punjenjem stvara eksplozivni talas koji traje značajno duže od klasičnog kondenzovanog eksploziva.

Većina konvencionalnih eksploziva se sastoji iz mešavine eksploziva i oksidatora, dok je kod termobaričkog oružja to 100% eksploziva, tako da ono poseduje mnogo veću snagu od konvencionalnog kondenznog eksploziva iste mase.

Termobarična oružja imaju naduže trajanje eksplozivnog talasa i najveću razornu snagu, izuzimajući nuklearno oružje. 

Mnogim ukrajinskim vojnicima koji su bili u blizini položaja koje je ruska artiljerija gađala termobaričnim bombama iz TOS-1 dijagnostikovana je hipoksija.

Hipoksija je kritično patološko stanje ljudskog organizma, u kome je celo telo (generalizovana hipoksija) ili njegov deo (delimična hipoksija) lišeno dovoljne oksigenacije. Ovo stanje je opasno po život.