Bivši pilot nadzvučnog lovca presretača MiG-25 kojim je prebegao u Japan, preminuo u SAD

Bivši sovjetski pilot Viktor Belenko, poznat po otmici lovca MiG-25P iz SSSR-a u Japan 1976. godine, preminuo je u Sjedinjenim Državama. Ovo su objavile RIA Novosti pozivajući se na publikaciju američkog lista Njujork tajms.

Kako je precizirano, Belenko je preminuo pre oko dva meseca, nakon čega je nekoliko nedelja kasnije objavljena čitulja. Zvanična informacija o njegovoj smrti pojavila se u Njujork Tajmsu u novembru, gde je naznačeno kao datum njegove smrti 24. septembar 2023. godine. Uzrok smrti je naveden kao „prolazna bolest“.

Čuveni incident iz 1976. godine, kada je Belenko preleteo sovjetskim lovcem presretačem MiG-25 u Japan, izazvao je međunarodni skandal. Ovaj događaj je omogućio zapadnim zemljama da detaljno prouče karakteristike tada najnovijih sovjetskih aviona.

Belenko se potom preselio u Sjedinjene Države, gde je dobio politički azil, a potom i državljanstvo. U Americi je podigao porodicu, a i sam se bavio konsultantskim poslovima, sarađivao sa vlastima i odbrambenim kompanijama, a radio je i kao stručnjak iz svoje oblasti.

MiG-25P ukratko

MiG-25P (Mikojan-Gurevič MiG-25P) je sovjetski lovac presretač koji je ušao u upotrebu tokom 1960-ih godina. Evo nekih ključnih karakteristika i informacija o MiG-25P:

MiG-25P je bio dizajniran kao presretač kako bi odgovorio na visoko leteće supersonične bombardere. MiG-25P je bio poznat po impresivnim performansama u brzini i visini. Bio je sposoban leteti na izuzetno visokim nadmorskim visinama i postizati velike brzine.

Opremljen je sa dva snažna turboventilatorska motora R-15B-300. Nosač raketa zemlja-vazduh i vazduh-vazduh, uključujući rakete R-40 (AA-6 ‘Acrid’). Bio je opremljen radarom Sapfir-25 koji mu je omogućavao otkrivanje i ciljanje meta na velikim udaljenostima.

Postojala je i varijanta MiG-25RB koja je imala kapacitet za izviđanje. MiG-25P bio je u službi Sovjetskog Saveza i nekoliko drugih zemalja uključujući Bliski istok, Aziju i Istočnu Evropu. Korišćen je kao adekvatan odgovor na tadašnje strateške bombardere poput američkog SR-71 Blackbird.

MiG-25P je imao jednostavnu konstrukciju, s težištem na brzini i visini, ali s ograničenim manevrima u odnosu na neke druge lovce

Na sreću Ukrajine, MiG-25BM odavno penzionisan

MiG-25BM (Nato ime Foxbat-F) je mogao značano da ubrza rat u Ukrajini u korist Rusije da Moskva nije odlučila pre mnogo godina da ga povuče u penziju. Odluka je bila ispravna, ali su potonje akcije bile pogrešne.

Rusija ima lovce, ali im nedostaju oni za suzbijanje neprijateljske protivvazdušne odbrane (eng. SEAD). Moskva planira da u budućnosti pretvori lovac-bombarder Suhoj Su-34 u jedan od ovih, ali to danas nije važno.

MiG-25BM Foxbat je bio težak i skup avion. MiG-25 je svojevremeno postavio rekord za najbrži vojni avion. Malo je poznata činjenica da tokom svih njegovih borbenih zadataka nije oboren nijedan MiG-25BM. Naoružan je raketama vazduh-zemlja H-58 ili H-31.

Preko tri maha

Ovaj supersonični bombarder, koji je prešao granicu od tri maha, predstavljao je početak razvoja sovjetskog elektronskog ratovanja. Ovo je i praktično dokazano protiv najboljih zapadnih lovaca tog doba F-14 i F-15, kao i lakših F-4 i F-16 na nizu bojnih polja počev od Iraka i Irana do Egipta, Izraela, Kuvajta i Pakistana.

MiG-25BM je jedan od glavnih razloga zašto su SAD i Kina razvile specijalne avione za elektronsko ratovanje. SAD imaju mornarički E/A-18G Growler a tu je i J-16D Ratnog vazduhoplovstva Kineske narodne oslobodilačke vojske.

Međutim, Rusija obustavlja proizvodnju i povlači svoje avione ne uzimajući u obzir da bi danas u Ukrajini upravo on olakšao pobedu u ratu. Moskva razvija borbene avione koji su manevarski, brzi i dobro naoružani, ali kao što pokazuju poslednjih nekoliko sukoba [Ukrajina, Sirija, Libija, Irak, Avganistan] – direktna bitka u vazduhu između aviona se ne dešava. Danas su moderni lovci i bombarderi više kompjuteri nego oružje za direktni napad.

Penzionisan 90-ih godina

Rusija je rasporedila najmanje 40 MiG-25BM Foxbat-F u Belorusiji 80-ih godina. Devedesetih, u novostvorenoj državi, uskoro su svi penzionisani.

Za Belorusiju je bilo neizdrživo da finansira jedan od najvećih operativnih troškova kada je reč o borbenim avionima. Moskva je u isto vreme odbila da ih otkupi. U to vreme, Rusija je bila suočena sa značajnim vojnim i ekonomskim padom.

MiG-25BM se istakao utišavajući neprijateljski sistem protivvazdušne odbrane. Iako je bio zastareo, ovaj avion je imao sistem za elektronsko ratovanje postavljen u trup, kao i antene okrenute ka spolja. Danas bi ovi avioni bili idealno sredstvo za suzbijanje sistema protivvazdušne odbrane neprijatelja.