Ovih dana su domaća sredstva informisanja kao zapaženu vest prenela kako su se britanske jedinice Gurkha ponovo vratile na Kosovo. No, treba napomenuti da Gurke od početka raspada Jugoslavije nisu ni napuštale ove prostore.
Trenutno, naime, 140 boraca 1. Kraljevskog Gurkha bataljona(1st RGR) nalazi se na Kosovu u okviru Operation Pitting – prijema i relokacije 150 bivših NATO saradnika i njhovih porodica iz Afganistana.
Osim toga, 485 Gurkha iz čete B (B Company Sari Bair) 1st RGR na Kosovu je učestvovalo u operaciji OPREH (Operational rehearsal – operativna proba, operativno uvežbavanje radnje u pripremi za stvarno izvođenje) kao deo Snaga za strateški odgovor(Strategic Response Force) NATO misije.
No, sve je počelo u februaru 1992, sa formiranjem snaga UNPROFOR (United Nations Protection Force) u Hrvatskoj i BiH. Mandat UNPROFOR-a je istekao u martu 1995, kada je mirovna misija UN podeljena na tri komponente: 31 marta je u Makedoniji formiran UNPREDEP (United Nations Preventive Deployment Force), u Hrvatskoj – UNCRO (United Nations Confidence Restoration Operation), dok je u BiH od 20 decembra 1995 angažovan IFOR (Implementation Force), čije nadležnosti su 12 decembra 1996 prenete na SFOR (Stabilisation Force). Mandat SFOR-a je 2 decembra 2004 prešao na EUFOR (European Union Force, Operation Althea) – snage NATO i EU pod zapovedništvom general-majora David Leakey Kao što nam je dobro poznato, KFOR (Kosovo Force) je na Kosovu i Metohiji, pokrajini Republike Srbije, mandate dobio 11 juna 1999 godine. Tu nije kraj – već je pomalo zaboravljena pobuna u Makedoniji, zbog koje je 27 avgusta 2001 pokrenuta operacija Essential Harvest (Task Force Harvest) – naziv za snage NATO misije.
Tokom mandata UN u BiH (do pojave EUFOR), britanske snage su delovale pod kodnim imenima Operation Joint Guard, Joint Forge, Operation Resolute i Operation Lodestar (od 20 juna 1998 do 2 decembra 2004). Njihova odgovornost u BiH se odnosila na Multinacionalnu diviziju Jugozapad (Multinational Division South West, MND-SW) a na Kosovu i Metohiji – na Multinacionalnu brigadu Centar (Kosovo Multinational Brigade Centre).
U svim navedenim misijama, od 1992 do danas, učestvovali su i delovi elitnih britanskih odreda Gurka. Ovakovm izboru se ne treba čuditi; osim što su vrhunski profesionalci, Gurke, poreklom sa Nepala, najbolje su prilagođeni brdovitim terenima na ovim prostorima. U operacijama na prostorima bivše Jugoslavije je u sastav SFOR, među prvim NATO jedinicama, 21 decembra 1996 bila uključena C Gurkha četa Drugog bataljona (C Gurkha Company 2nd RGR). Njega je u avgustu 1997 zamenio 1st RGR iz sastava 5th Airborne Brigade. O kontinuitetu govori i podatak da su na međunarodni aerodrom Sarajevo 26. septembra 2019 sleteli jedan Antonov 124 i RAF Voyager sa više od 120 vojnika Prvog bataljona Kraljevskog streljačkog Gurka puka. U suštini, radilo se o pripremama za godišnju vežbu EUFOR Brzi odgovor 19 (Quick Response 2019, QR19, od 7 do 11 oktobra 2019).
No, ako se vratimo malo dublje u istoriju, Gurke su se borile rame uz rame sa srpskim vojnicima na Solunskom frontu; na Indijskum groblju u Solunu, nalaze se imena vojnika 4 i 6 Gurka puka britanske Indijske amrije. U Drugom svetskom ratu, 1 bataljon 2. Gurka puka se od 3. novembra 1944 borio u Grčkoj.
Prvi jurišni bataljon vazdušne pešadije (1st Battalion Air Assault Infantry Royal Gurkha Rifles, 1st RGR) (padobranski) je jedinica Kraljevskog Gurka streljačkog puka. Bataljon je stalno stacioniran u Šornklif vojnom kampu (Shorncliffe Army Camp) u Kentu, Velika Britanija. Drugi laki pešadijski bataljon (2nd Battalion Light infantry Royal Gurkha Rifles, 2nd RGR) je u sklopu Britanskih snaga Brunei (British Forces Brunei, BFB).
Kraljevski Gurka streljački puk (Royal Gurkha Rifles Regiment, RGR) se, inače, nalazi u sastavu 16. borbenog tima vazdušne jurišne brigade (16th Air Assault Brigade Combat Team). Od 1982. do 1999. ova brigada je noslila naziv 5th Airborne; tokom 1999. godine spojena je sa 24. gardijskom vazdušnodesantnom pešadijskom brigadom (24th Infantry Brigade /Guards/ /Airmobile/) u 16. Vazdušnu jurišnu brigadu (16 Air Assault Brigade), kojoj je 2021. godine naziv promenjen u 16. borbeni tim vazdušne jurišne brigade. Inače, svaka četa Gurka puka po pravilu bi trebalo da nosi naziv po nekoj od čuvenih bitaka iz duge istorije jedinice; tako B četa nosi naziv po Sarı Bayır Harekâtı, bojištu na Galipolju gde su vođene krvave operacije protiv Turske 1915 godine. Prema zvaničnim britanskim navodima, vojni istoričari su još uvek u dilemi koji naziv dodeliti C četi 2. bataljona, koja još uvek nosi samo epitet Gurka.
