Nekada je verovanje u srećne, nesrećne i kolebljive cifre kao i tajne znake urezane na sečiva mačeva bilo važno isto koliko i ratna sreća.
Legende o magičnim moćima oružja stare su koliko i samo oružje. Priča o „maču u kamenu” (Sword In The Stone) i „Ekskaliburu” (Excalibur, Caledfwlch) kralja Artura (mnogi pogrešno poistovećuju ova dva mača) ima korene u istom veku. Ipak, interesantnija je legenda vezana za mač Karla Velikog (Charlemagne,Carolus Magnus,742-814). Karlov „Žuajes” (Joyeuse, Joiuse) je, navodno, imao čudotvornu moć zahvaljujući u balčaku ugrađenim moštima svetog Đorđa i svetog Onorija, pramenu Bogorodičine kose i deliću Longinusovog, odnosno, „koplja sudbine”. Sečivo je, po istoj legend iskovao isti majstor koji je radio i Orlandov Durendal. Prema čuvenoj Pesmi o Rolandu, jedan anđeo je Durendal darovao Šarlemanju a ovaj ga je ustupio Rolandu. Opet prema istoj poemi, i u zlatnom balčaku ovog mača su se nalazili zub Sv. Petra, krv Sv. Vasilija Velikog iz Cezareje i pramen kose Svete Marije! Ove priče ukazuju na verovanje da amajlije (hamajlije, talismane) u kombinaciji sa oružjem vlasniku „garantuju” zaštitu i moć.
Ljudi su još u paganska vremena amajlije smatrali glavnom zaštitom od svih mogućih nedaća. Ovo verovanje je preuzelo i rano hrišćanstvo. Oko 343. godine, na saboru u Laodikeji, 36. kanonom je pravljenje amajlija strogo zabranjeno a verovanje u njih osuđeno. No, milenijumsko nasleđe i potreba ljudi za verom u zaštitnu moć amuleta, bila je jača od crkvenih kanona; već u petom veku čak se i sveštenstvo vraća ovim mističnim artefaktima. Verovanje u amajlije održalo se neverovatno dugo. Primera radi, pred Prvi svetski rat u okolini Timoka vojnicima su davali šivaće igle, savijene u prsten, kao „sigurnu” zaštitu od metaka, a austrougarski Ratni biro Ministarstva unutrašnjih poslova je službeno preporučivao amajliju u vidu prstena iskovanog od klinova za potkovice!
Bujanju magičnih znakova doprineo je sistem ezoterične teozofije ili okultne filozofije, od X veka označen kao Kabala. Vremenom su i astrolozi razvili pravu nauku zasnovanu na verovanju o uticaju zvezda na čovekovu sudbinu. Slično slikovnom označavanju pojedinih sazvežđa Zodijaka, planete su dobile svoje numeričke oznake. S obzirom na to da svaka planeta ima različit uticaj sama po sebi ili u zavisnosti od međusobne konstelacije i položaja u zodijačkim „kućama”, i na brojeve je preneseno verovanje da su „srećni” ili „malerozni”. Primera radi, Jupiter i Venera „donose sreću”, Saturn i Mars „prete nevoljama”, Merkur je „kolebljiva” planeta a Sunce i Mesec, u zavisnosti od međusobne konstelacije, imaju različit uticaj na ljude. Preneseno na cifre, 1, 3 i 7 su „srećni”, 2, 4, 6 i 8 „nesrećni” a 5 i 9 – „kolebljivi” brojevi. U nameri da doprinese moći oružja i vlasniku donese ratnu sreću, ova magijska „igra” brojeva i znakova prenesena je na sečiva mačeva.
Tako na oružju srećemo prikaze Marsa i Ribe, Kvadrata i Raka, polumeseca (mladog meseca, snaga Meseca u usponu), Marsa u znaku Vage, progresivne brojeve, Sunce ili Strelca u opoziciji sa Suncem. U XVI i XVII veku najčešće magične oznake su bili brojevi 1414 i 1441. Pretpostavlja se da su oni nastali ili sabiranjem broja 7 (7+7=14, sa tim što se 14 ili ponavlja ili čita sa obe strane) ili kombinovanjem jedinice (stare oznake za Jupiter) i četvorke (inače „maleroznog” broja, usvojenog kao noviji simbol za „srećni” Jupiter), iz koje se dobija astrološki posebno delotvoran „bikvintilis” odnosno broj 144.
Na našim prostorima su se preplitali uticaji muslimanske i hrišćanske tradicije. Tako je prihvaćeno verovanje u zaštitnu moć „Solomonovog znaka” odnosno pentagona (petougla), pentakla (petokrake zvezde), seksagona (šestougla), polumeseca sa zvezdom i različitih zapisa ili nushi. Na jataganima i sabljama najčešće se sretala kombinacija dva trougla koji grade šestokraku zvezdu, heksagram (takođe nazivane „Sulejmanovim, Solomonovim pečatom”, Muhru Suleiman). U novijoj hebrejskoj istoriji isti heksagram se tumači kao Davidov pečat ili Davidova zvezda iako u ranijem periodu nije smatran tipičnim judejskim simbolom poput menore (višekrakog svećnjaka) ili Lava od Judeje (Aryeh Yehudah). Uz zvezdu, na sečivima jatagana su cizelirani natpisi tipa „Mašalah” (Mashallah,mā shāʾa -llāhu, Božja volja) ili imena Jemlihe, Meksaline, Mesline, Mernuša, Tebernuša i Šaznuša (Yemliha, Mekseline, Mislina, Mernuş, Sazenuş, Tebernuş Kefeştetayuş) – sedmorice „spavača” (aṣḥāb al kahf) iz pećine kraj Efesa (Kahf ar-Raqīm). Ista legenda se može naći i u hrišćanskoj religiji, pri čemu se kod pravoslavaca govori o Maksimilijanu, Jamvlihu, Martinijanu, Jovanu, Dionisiju, Ekzakustodijanu i Antoninu a kod katolika – o Maksimianu, Malhusu, Marcianu, Jovanu (Džonu), Denisu, Serapionu, i Konstantinu.
Oružje je i samo po sebi smatrano amajlijom ali i narodnim lekom, a pretpostavlja se da je ovo verovanje proizašlo iz ranijeg poštovanja „magične snage” gvožđa. Džepni nožići („britvice”), srebrni privesci u obliku sablje ili puške i sablje sa otvorom na balčaku za provlačenje temnjaka (koji je asocirao na „oči”), štitili su od „uroka”. Nož ili jatagan „crnosapac” (sa drškom od mrkog roga) podjednako uspešno je čuvao porodilju i bebu od „demona” i poginulog junaka od „zloduha”. Voda kojom je isprano sečivo sablje ili cev puške bila je „delotvoran lek” protiv teškog porođaja, „probadanja u krstima” i „dečjeg frasa” a pucanj iznad glave bolesnika „kao od šale je odnosio” groznicu. Konačno, među najefikasnije amajlije ubrajane su okamenjene „gromovite strele” („vatrene strele kojim je sveti Ilija gađao đavole”) – u suštini, ko zna gde iskopano kameno oružje iz neolita.
