Donald Tramp vraća legendarni špijunski avion U-2 Dragon Lady iz jednog ključnog razloga

Špijunski avion U-2 Dragon Lady, legendarni model iz Hladnog rata, sada patrolira južnim granicama SAD-a.

Načelnik Generalštaba američkog ratnog vazduhoplovstva, general Dejvid Vejn Alvin, potvrdio je da avioni tipa U-2 Dragon Lady lete u misijama nad granicom SAD-a i Meksika. Ova izjava dolazi u trenutku kada američka vojska koristi širok spektar specijalizovane opreme za nadzor i zaštitu južnih granica zemlje.

Osim legendarnih U-2 aviona, američko vazduhoplovstvo koristi i bespilotne letelice RC-135, izviđačke dronove i druge nadzorne platforme. U-2 su prvi put angažovani na američkim granicama u februaru, svega nekoliko dana nakon što je Donald Tramp ponovo preuzeo predsedničku funkciju.

Zanimljivo je da američka vojska šalje MQ-9 Reaper dronove čak i unutar meksičkog vazdušnog prostora kako bi efikasno završila svoje misije. Pored toga, izviđački avioni P-8 Poseidon nadziru morsku granicu između SAD-a i Meksika.

Tramp ih vraća s jednim ključnim ciljem

Od svih platformi koje američka vojska koristi za nadzor granice, najzanimljiviji je povratak U-2 Dragon Lady aviona. Ovaj avion nije obična letelica – on je živa legenda špijunskih misija čija se planirana penzija stalno odlaže zbog njegove izuzetne efikasnosti.

U-2 Dragon Lady prvi put je poleteo 1955. godine, pre gotovo sedam decenija, a tokom tog perioda proizvedeno je više od 100 jedinica koje su koristili CIA i NASA. U trenutku svog uvođenja, bio je najnapredniji špijunski avion na svetu i ostaje ključan u misijama nadzora i patroliranja čak i danas.

Izviđačka letelica dostizala je brzinu do 805 km/h i mogla je da posmatra sa visine veće od 21,3 hiljade metara tokom 12 sati. Istovremeno, borbeni radijus aviona bio je 10,3 hiljade kilometara.

Upravo su izviđači U-2 na velikim visinama, u službi američkog ratnog vazduhoplovstva, 24 puta preleteli teritoriju Sovjetskog Saveza između 1956. i 1960. godine, van domašaja tadašnjih PVO sistema. Međutim, u maju 1960. je ipak oboren jedan U-2, nakon čega su letovi U-2 vršeni samo duž granica SSSR-a.

Američki Kongres je 2014. godine odlučio da otpiše sve avione U-2 zbog visoke cene sata letenja, koja je dostigla 36.000 dolara. Pretpostavljalo se da će umesto njih biti kupljeni strateški dronovi RQ-4 Global Hawk. Međutim, ova odluka je kasnije revidirana i avioni su dočekali odluku o modernizaciji.

Iako su U-2 avioni i dalje izuzetno korisni, američko vazduhoplovstvo sada ponovo planira da započne njihovo povlačenje iz upotrebe 2026. godine. Da li će Trampovo insistiranje na njihovom angažmanu promeniti ovu odluku, ostaje da se vidi.

Sovjetski Savez oborio U-2C 1960. godine

Prvog maja 1960. godine, sovjetske snage protivvazdušne odbrane oborile su američki špijunski avion Lockheed U-2C dok su špijunirali iz vazduha duboko unutar sovjetske teritorije. 

Avion jednosed, kojim je upravljao američki pilot Frensis Geri Pauers, poleteo je iz Pešavara u Pakistanu i srušio se u blizini Sverdlovska (današnji Jekaterinburg), nakon što ga je pogodio S-75 Dvina (SA-2) raketa zemlja-vazduh. Pauers je se spustio padobranom na zemlju nakon čega je zarobljen.

Američke vlasti su prvobitno lagale nazvavši incident gubitak civilnog aviona za istraživanje vremenskih prilika kojim je upravljala NASA, ali su bile prisiljene da priznaju pravu svrhu misije nekoliko dana kasnije nakon što je sovjetska vlada prikazala zarobljenog pilota i delove opreme za nadzor U-2 , uključujući fotografije sovjetskih vojnih baza.

Nakon hapšenja, Pauers je osuđen za špijunažu i osuđen na tri godine zatvora plus sedam godina teškog rada; oslobođen je dve godine kasnije, u februaru 1962, u razmeni zarobljenika za sovjetskog obaveštajnog oficira Rudolfa Abela.