Strani plaćenici u Ukrajini: Postoje dve kategorije, a jedna ima značajan uticaj na sukob

Zašto se strani plaćenici bore u Ukrajini, koje usluge pružaju privatne vojne kompanije, kolike su im plate i kakav je njihov uticaj na tok sukoba?

Američki državni sekretar Entoni Blinken nedavno je najavio novi paket vojne pomoći Kijevu u iznosu od 725 miliona dolara.

Tokom mandata američkog predsednika Džoa Bajdena, istočnoevropskoj zemlji ukupno je dodeljeno 62 milijarde dolara. Od toga najviše koristi imaju američka vojna industrija i privatne vojne kompanije iz SAD koje deluju u Ukrajini.

Uloga privatnih vojnih kompanija

Nekoliko privatnih vojnih kompanija dobilo je ugovore za podršku ukrajinskim oružanim snagama u sukobu sa Rusijom.

Na osnovu ugovora sa Pentagonom i Stejt departmentom, američke i kanadske vojne kompanije obavljaju zadatke zaštite objekata u Ukrajini, razminiravanja, izviđanja i obuke ukrajinskih vojnika u artiljerijskoj vatri. Takođe održavaju lovce F-16 i obučavaju njihove posade.

Većina sredstava koje je dodelila Bajdenova administracija utrošena je na kupovinu oružja i podršku američkom vojno-industrijskom kompleksu, zbog čega je novac završio u američkim kompanijama koje proizvode i isporučuju naoružanje.

Pored toga, velike količine oružja isporučene su i iz postojećih skladišta Pentagona.

Zašto je uticaj privatnih vojnih kompanija u Ukrajini ograničen?

Učešće privatnih vojnih kompanija u Ukrajini prilično je ograničeno. Njihove dosadašnje usluge u drugim zemljama najčešće su bile usmerene na sukobe niskog intenziteta, gde su protivnici bile partizanske ili pobunjeničke formacije.

Tada su privatne vojne kompanije mogle efikasno da štite komunikacije, objekte, imovinu ili da učestvuju u manjim borbama protiv neprijateljskih jedinica.

Ipak, ovo što vidimo u Ukrajini predstavlja ozbiljan sukob velikih armija, s masovnom upotrebom artiljerije i dronova.

Privatne vojne kompanije navikle na sukobe niskog intenziteta nisu pripremljene za ovaj vid ratovanja, zbog čega su pretrpele gubitke braneći kijevski režim. Do kraja 2023. godine prošao je vrhunac broja plaćenika u Ukrajini. Danas ih ima znatno manje nego ranije.

Problemi sa motivacijom plaćenika

Kao i kroz istoriju, glavni problem kod plaćenika jeste taj što oni žele da zarade novac, ali ne i da ginu za druge.

Rusko Ministarstvo odbrane redovno objavljuje procene broja stranih plaćenika i njihovih gubitaka u Ukrajini, uključujući i podatke o zemljama iz kojih dolaze.

Prema Rusima, najviše ih je iz Poljske, potom iz Sjedinjenih Država, a u poslednje vreme i iz Latinske Amerike, posebno iz ekonomski manje razvijenih zemalja koje SAD imaju pod kontrolom, poput Kolumbije i Bolivije.

Mnogi ljudi dolaze u Ukrajinu da zarade, ali se pokazalo da ovaj sukob ne donosi velike prihode. Neki plaćenici ginu ili nestaju bez traga. U mnogim slučajevima, porodice nikada ne dobiju tela nastradalih.

Prema ruskim izveštajima i tvrdnjama iz marta, gotovo 13.400 stranih plaćenika stiglo je u ratom zahvaćenu zemlju da se bore protiv Moskve, a do tada je oko polovina bilo likvidirano. Ruska vojska tvrdi da većina njih dolazi iz Poljske, SAD, Kanade i Gruzije.

Plate i razlike u zaradi

Što se tiče primanja, ukrajinska vlada ne nudi posebno visoke plate stranim plaćenicima. Uglavnom dobijaju isto koliko i redovni vojnici i oficiri ukrajinske vojske. Za ljude iz Latinske Amerike, na primer, i skromna suma može biti dovoljna da se izlože velikom riziku.

S druge strane, visokoobučeni stručnjaci koji održavaju složenu zapadnu opremu dobijaju znatno veće svote – na nivou elitnih armija poput onih iz EU ili SAD.

Ovi specijalisti ne idu na front i ne leže u rovovima, već rade na radarima, PVO sistemima, avionima i drugim složenim uređajima koji Zapad isporučuje ukrajinskoj vojsci.

Za njih plate mogu biti i nekoliko hiljada dolara mesečno, a za najstručnije kadrove, poput operatera PVO sistema ili eksperata za dalekometne projektile poput ATACMS ili Storm Shadow, zarade mogu dostići i desetine hiljada dolara mesečno.

Zakon o služenju stranaca u ukrajinskim snagama

Ukrajina je usvojila zakon koji omogućava stranim državljanima da regularno služe u Oružanim snagama Ukrajine i obavljaju oficirske i komandne dužnosti, čime se zvanično legalizuje njihovo učešće u strukturi vojske.

Time se potvrđuje da se saradnja sa strancima u vojsci nastavlja i da pokušavaju da popune nedostatak kvalifikovanog kadra.

Uticaj privatnih vojnih kompanija i stručnjaka na ishod sukoba

Najveći uticaj u ovom sukobu imaju visokoobučeni specijalisti zaduženi za održavanje i upotrebu zapadnog naoružanja, koje sada ima ključnu ulogu u ostvarivanju taktičkih i operativnih ciljeva.

Iako se broj plaćenika u borbenim jedinicama ne može smatrati velikim, njihova uloga u održavanju i rukovanju složenim zapadnim vojnim sistemima značajno utiče na tok rata u Ukrajini.