J-35A: Kakva je najnovija varijanta kineskog višenamenskog borbenog aviona pete generacije?

Prvi put je model novog borbenog aviona pete generacije J-31 prikazan u umanjenoj razmeri 1⁄4 na Kineskoj međunarodnoj izložbi vazduhoplovstva i svemira 2012 godine u Žuhaju, kada je bio označen kao model borbenog aviona namenjenog izvozu, kao dobra ponuda za one zemlje koje ne mogu da kupe američki F-35.

Prvi prototip novog borbenog aviona J-31 je javno predstavljen 12. novembra 2014. godine u Žuhaju na sajmu vazduhoplovstva.

U TV prenosu njegove prezentacije, predsednik kineske državne koorporacije aeronautike AVIC Lin Zuoming je potvrdio da finansiranje ovog borbenog aviona u potpunosti potiče od sredstava kompanije “Šenjang”, odnosno da je bez finansiranja od strane države odnosno kineske armije.

Tada su u letnom prikazu ovog borbenih aviona, bili korišćeni motori u režimu dodatnog sagorevanja goriva tokom njegovih manevara u vazduhu na osnovu kojih su vojni stručnjaci tvrdili da je to dokaz aerodinamičke neefikasnosti aviona, odnosno da predstavljeni J-31 „troši mnogo energije i da je pilotu bilo teško da drži njegov nos gore“.

Letovi su tada obavljeni kada je ovaj borbeni avion bio “u čistom aerodinamičkom profilu”, odnosno da bi početni rezultati ovog borbenog aviona u letu bili gori kada bi bio opremljen sa borbenim opterećenjem. 

Međutim, već naredni prikazani veliki model borbenog aviona FC-31 je pokazao neke promene u detaljima konfiguracije u poređenju sa prvim prototipom koji je izvršio demonstrativni let.

Već na sajmu naoružanja i vojne opreme u Dubaiju 2015 godine, kineska vazduhoplovna koorporacija AVIC je objavila više detalja u vezi sa mogućnostima svog novog borbenog aviona. 

Kompanija “Šenjang” je tada otkrila da još uvek traži partnera u projektu ovog borbenog aviona i da aktivno nudi ovaj avion Vazduhoplovstvu Narodno-oslobodilačke armije Kine. 

Koorporacija AVIC je planirala da prvi predproizvodni model aviona izvede prvi let do 2019. godine.

Na ovogodišnjem vazduhoplovnom sajmu u kineskom gradu Žuhaju kineski proizvođač “Šenjang” je prikazao poslednju varijantu svog višenamenskog borbenog aviona pete generacije J-35 za palubnu avijaciju odnosno za korišćenje sa nosača aviona kao i u varijanti za vazduhopovstvo J-35A za korišćenje sa klasičnih poletno sletnih staza.

J-35A je dizajniran za prevlast u vazdušnom prostoru u misijama vazduh-vazduh kao i izvođenju napada na ciljeve na zemlji tipa vazduh-zemlja.

Najočigledna vizuelna razlika između novog J-35A u verziji za vazduhoplovstvo i mornaričke verzije J-35 je veličina i oblik vertikalnog repnog stabilizatora.

Ako J-35 bude uveden u naoružanje kineske Narodno-slobodilačke armije, to bi Kinu učinilo drugom zemljom u Svetu posle SAD koja ima dva tipa borbenih aviona pete generacije u proizvodnji i u arsenalu svog vazduhoplovstva.

Prvi kineski višenamenski borbeni avion pete generacije J-20 je ušao u službu kineskog ratnog vazduhoplovstva 2017. godine,  čime je napravljen tehnološki skok kineskog vojnog vazduhoplovstva, jer su stelt borbeni avioni pete generacije oni koji su dizajnirani radi prikrivenog obavljanja misija bez radarskog otkrivanja ili presretanja od strane protivničke avijacije. 

Za sada nije poznato kada će novi borbeni avion J-35A biti pušten u proizvodnju i gde će ovi borbeni avioni biti raspoređeni. 

Ono što se zna su oskudni detalji koji su u javnosti objavljeni o novom borbenom avionu J-35, a to je da će biti opremljen radarom otpornim na protivelektronska dejstva tipa AFAR KLJ-7A, sa dometom detekcije ciljeva u vazduhu poprečnog radarskog odraza od 1 kvadratnog metra na udaljenosti od oko 130 km. 

Serijski proizvedeni stelt borbeni avioni J-35A biće opremljeni pasivnim UV/IR senzorima za detekciju nadolazećih protivničkih raketa, kao i multispektralnim elektrooptičkim nišanskim sistemima EOTS. 

Predviđeni operativni radijus borbenog aviona J-35 bez spoljašnjih rezervoara je 1100 – 1300 km, dok se sa spoljnim rezervoarima može povećati na 1900-2100 km. 

Njegova maksimalna visina leta je 16700 – 17300 metara, a njegova maksimalna brzina iznosi do 1900 km/h zbog fiksnog usisnika vazduha, odnosno ne poseduje usisnike vazduha sa pokretnom rampom koja menja prečnik usisa u zavisnosti od brzine leta i opstrujavanja vazduha.

Novi kineski borbeni avion pete generacije J-35 koristi domaće motore WS-13E odnosno njihovu unapređenu varijantu WS-21, a prilikom testiranja J-35 sa ovim motorima su primećeni dimni tragovi iz izduva ovog motora koji ukazuju na nepotpuno sagorevanje motora WS-21.

Kineski motori WS-21 koji se trenutno koriste su unapređeni derivati ruskih motora RD-93 varijante motora RD-33 koji se koriste na MiGu-29, dok će kineski motori WS-19 biti verovatno instalirani kasnije u unapređenoj varijanti borbenog aviona J-35.

Motori WS-13E se koriste pretežno na kinesko-pakistanskom višenamenskom borbenom avionu JF-17 “Thunder” kao zamena za ruske motore RD-93.

Ukupni potisak kineskih motora WS-21 je 19.5 tona što je prilično mali potisak, jer je ukupna poletna masa borbenog aviona J-35 do 28 tona, što znači da ako je ovaj borbeni avion pete generacije potpuno opterećen ima slabe letne karateristike, a u varijanti J-35 za korišćenje sa nosača aviona neće moći da poleti sa punim borbenim kompletom.

Ostaje da se sačeka da ovaj drugi kineski višenamenski borbeni avion pete generacije uđe u proizvodnju i naoružanje vazduhoplovstva Narodne-oslobodilačke armije Kine, pa da pokaže svoje pune taktičko-tehničke karakteristike i tek onda dati konačnu procenu da li je ovaj borbeni avion u svakom smislu pandan američkom F-35?