U spektakularnom prikazu tehnološke preciznosti i međunarodne saradnje, ruska raketa Sojuz-2.1a uspešno je lansirana sa legendarnog kosmodroma Bajkonur u Kazahstanu, noseći tročlanu posadu ka Međunarodnoj svemirskoj stanici (ISS).
Posada se sastoji od NASA astronauta Jonathana Kim-a, kao i ruskih kosmonauta Sergeja Rižikova i Alekseja Zubritskog.
Ono što je dodatno obeležilo ovaj događaj jeste činjenica da je misija posvećena 80. godišnjici Pobede u Velikom otadžbinskom ratu (Drugi svetski rat). Tim povodom, letelica je simbolično nazvana „Raketa Pobede“, a kabina je ukrašena amblemima i oznakama koje podsećaju na slavne istorijske trenutke Rusije iz 1945. godine.
Istorijska misija u znaku nauke i međunarodne saradnje
Posada će provesti čak 245 dana u orbiti, sve do 9. decembra 2025. godine. Tokom boravka, astronauti će sprovesti oko 50 naučnih eksperimenata, dok su Rižikov i Zubritski planirani da izvedu najmanje dve svemirske šetnje u ruskom segmentu stanice.
Zanimljivo je da Jonny Kim, astronaut korejskog porekla, nije samo astronaut – već i bivši specijalac američke mornarice, lekar i diplomirani fizičar sa Harvarda. On je jedan od najimpresivnijih pojedinaca u istoriji američkog svemirskog programa i ovaj let predstavlja njegov prvi boravak u svemiru.
Sa druge strane, Rižikov je uskusni kosmonaut, već boravio na ISS-u dva puta – 2016. i 2020. godine. Poznat je po vođenju ekspedicije kao komandant misije u svemiru. U pitanju je bivši vojni pilot i instruktor letenja. Ušao u kosmonautsko odeljenje Roskosmosa 2006. godine.
Njegov kolega, Zubritski, inženjer i kosmonaut Roskosmosa a poput Kima, ovo je njegova prva svemirska misija. Diplomirao je na vojnoj akademiji inženjerskog profila, dok je u kosmonautsku obuku ušao 2012. godine. Specijalista je za inženjerske sisteme i rad u ruskom segmentu ISS-a.
Ova misija je deo šireg sporazuma između NASA-e i Roskosmosa, kojim se omogućava da se astronauti i kosmonauti međusobno prevoze na američkim i ruskim letelicama, kao vid održavanja stalne međunarodne posade na ISS-u.
Zanimljivosti o Sojuz raketnom sistemu
- Sojuz rakete su među najpouzdanijim i najdugovečnijim svemirskim sistemima na svetu, u upotrebi još od 1966. godine.
- Ovo je prvi let letelice Sojuz u 2025. godini, a očekuje se još nekoliko sličnih misija tokom godine.
- Raketni sistem je poznat po tome da poseduje najnižu stopu otkazivanja među svim lansirnim vozilima, sa uspešnošću iznad 97%.
- Kabina posade ovog leta nosila je i memorijalni natpis posvećen herojima Drugog svetskog rata, što je prvi takav slučaj u modernoj eri svemirskih misija.
Geopolitički kontekst i značaj misije
Lansiranje dolazi u trenutku kada su odnosi između Zapada i Rusije veoma napeti, posebno zbog rata u Ukrajini. Vest o ovom lansiranju sigurno neće biti dočekana sa entuzijazmom u grupi zapadnih zemalja koji se žestoko protive novim naporima vlasti SAD za bolje odnose sa Moskvom.
Ipak, svemirska saradnja između Rusije i SAD ostaje jedna od tačaka saradnje, s obzirom na vitalni značaj ISS-a i potrebe za održavanjem multinacionalne posade na stanici.
Prema izjavama zvaničnika, obe strane smatraju da je naučna saradnja i održavanje ISS-a važnije od političkih razlika, a planirano je da ovaj sporazum o razmeni sedišta u kapsulama ostane na snazi do najmanje 2026. godine.
Let Sojuz rakete ka ISS-u nije samo još jedno lansiranje – već simbol održive međunarodne saradnje u nauci, u vremenu kada su geopolitičke tenzije kreirane od strane pojedinih centara moći na vrhuncu.
Uz posvetu herojima Drugog svetskog rata, misija nosi i istorijsku i moralnu težinu, dok u isto vreme donosi nove naučne uvide i eksperimente od kojih će čitavo čovečanstvo imati koristi.
