„Nismo mogli da ga uhvatimo“ – Izraelci se prisećaju sovjetskog „MiG-25“ dok ih je terorisao preletima

Sovjetski špijunski supersonični avioni MiG-25 redovno su leteli iznad Izraela, dok je jevrejska avijacija bila nemoćna.

Rusi su nedavno, 9. septembra ove godine, proslavili 60. godišnjicu prvog leta lovačkog aviona MiG-25, presretača koji je prvi put poleteo 1964. godine i promenio vazdušnu ravnotežu tokom Hladnog rata.

Ovo je bio izuzetno napredan avion, sposoban za letenje na velikim visinama i velikim brzinama protiv nadzvučnih pretnji. Zvanično je uveden u upotrebu 1972. godine, kada je opremljen raznim oružjem, poput vazduh-vazduh rakete R-40.

Tokom testiranja, prva verzija MiG-25P pokazala je maksimalnu brzinu od 2.680 km/h i maksimalnu visinu leta od 22.670 metara. Nedugo potom, isti avion postao je prvi lovac koji je dostigao brzinu od 3.000 km/h. Oborio je ukupno 29 rekorda, od kojih su mnogi i dalje na snazi.

S obzirom na sve ove činjenice, MiG-25 je sigurno bio jedan od najnaprednijih aviona svog vremena, a mi smo mu na godišnjicu posvetili i poseban članak.

Kada je leteo iznad Izraela?

Dana 5. juna 1967. godine, Izrael je izveo preventivni udar na egipatske snage kao odgovor na zatvaranje Tiranskih prolaza. Do 11. juna, Jordan i Sirija su udružili snage s ciljem da opkole Izrael.

Kao rezultat ovog sukoba, Izrael je preuzeo kontrolu nad Sinajskim poluostrvom, Pojasom Gaze i Golanskom visoravni. Zbog toga je Egipat zatražio pomoć od Sovjetskog Saveza, koji je pozitivno odgovorio.

Do početka 1970-ih, sovjetski protivvazdušni sistemi i jedinice sa borbenim avionima stigli su u severnu Afriku kako bi zaštitili važne ciljeve poput aerodroma.

Kao podrška Egiptu, formirana je nova sovjetska špijunska jedinica opremljena avionima MiG-25. Iako tada avion još nije bio operativan, Moskva ga je smatrala idealnim izborom zbog njegove taktičke i tehničke superiornosti.

Jedinica je raspolagala sa dva MiG-25R i dva MiG-25RB aviona, opremljena najnaprednijom špijunskom opremom Sovjetskog Saveza. Treba napomenuti da avioni nisu bili naoružani raketama.

Tokom svojih letova iznad Izraela, MiG-25 se pokazao izuzetno efikasnim. Otkrivao je radare, sisteme protivvazdušne odbrane i druge ključne položaje izraelske vojske, a Izrael nije mogao da ga zaustavi.

Izraelski avioni Phantom i Mirage su pokušavali da ga obore, a lansirani su i protivvazdušni projektili Hawk, ali ništa nije bilo dovoljno brzo da sruši sovjetske MiG-25.

Sovjetski presretači su izvodili neverovatne manevre na velikim visinama, uspevajući da izbegnu sve pretnje. Impresionirana performansama platforme, sovjetska avijacija je naredila zvanično uvođenje MiG-25 u naoružanje 1972. godine.

MiG-25 ukratko

Sovjetski nadzvučni presretač i izviđački avion, razvijen tokom Hladnog rata. Poznat pod NATO kodnim imenom “Foxbat”, dizajniran je da bude brza i visokoletačka platforma, sposobna da se nosi sa pretnjama nadzvučnih bombardera i špijunskih aviona kao što su američki SR-71 Blackbird.

MiG-25 je jedan od najbržih borbenih aviona ikada proizvedenih, sposoban da postigne brzine od preko 3.000 km/h (oko 2,83 Maha), što ga čini nadzvučnim avionom. Tokom testiranja, postizao je brzine koje su bile daleko iznad konkurencije tog vremena.

Avion je dizajniran da operiše na ekstremnim visinama, često preko 20.000 metara (oko 65.000 stopa), što je omogućavalo izviđačke misije izvan dometa mnogih neprijateljskih sistema protivvazdušne odbrane.

Bio je korišćen u dve glavne verzije: kao presretač (MiG-25P) i kao izviđački avion (MiG-25R). Verzija presretača je bila naoružana vazduh-vazduh raketama, dok je izviđačka verzija bila opremljena naprednim senzorima za nadgledanje neprijateljskih aktivnosti. Verzija presretača MiG-25P bila je naoružana sa do četiri R-40 vazduh-vazduh rakete, koje su bile sposobne da obore neprijateljske avione na velikim udaljenostima.

Iako je MiG-25 bio izuzetno brz, imao je nekoliko značajnih ograničenja. Njegova manevarska sposobnost na nižim brzinama bila je slabija u poređenju sa drugim lovcima, a njegov radar i elektronika bili su jednostavniji u odnosu na zapadne rivale. Takođe, zbog velike brzine često je dolazilo do pregrevanja strukture aviona.

MiG-25 je ostavio neverovatan trag u vojnoj avijaciji, a njegova pojava tokom Hladnog rata prisilila je Zapad da pruži svoj maksimum kako bi razvila konkurentne letelice i sisteme odbrane.

Godine, 2023. bivši sovjetski pilot Viktor Belenko, poznat po otmici lovca MiG-25P iz SSSR-a i preletom u Japan 1976. godine, preminuo je u Sjedinjenim Državama.