MOŽDA NAJUNIVERZALNIJI KARABINSKI METAK 9.3x62mm

METKOM 9.3x62MM MAUSER MOGUĆE JE LOVITI GOTOVO SVU DIVLJAČ PLANETE

• METAK 9.3×62MM STAR JE 110 GODINA 
• 9.3×62MM JE I DALJE ZASTUPLJEN PRVENSTVENO U EVROPSKIM I AFRICKIM LOVISTIMA
• 9.3×62MM NASTAO JE PRILAGOĐAVANJEM LEGENDARNOJ MAUZER M98 AKCIJI

Krajem 19. i pocetkom 20. vijeka , više evropskih drzava i Velika Britanija bili su zauzeti proširenjem svojih uticajnih zona širom svijeta. Ni jedan kontinent nije bio izlozen ovoj ekspanziji vise od Afrike. Holanđani su bili prisutni u Južnoj Africi, Portugalci u Mozambiku, Belgijanaci u Zairu, Englezi u Keniji i Rodeziji, Francuzi u Centralnoafričkoj Republici a Nijemci u Namibiji i Tanzaniji. 

Britanci su proizvodili puške u teskim kalibrima, kao i municiju za njih, prilagodjene i namijenjene lovu na najtežu i najopasniju divljač crnog kontinenta. Avaj, iako su takve puške u moćnim kalibrima bile precizne i veoma kvalitetne, isto tako bile su i prilicno skupe, te su umnogome prevazilazile opseg budzeta prosječnog engleskog farmera/koloniste. S druge strane, njemački kolonisti, u svojim zonama uticaja, bili su veoma posvećeni u želji da od svoje matične države dobiju kvalitetne i efikasne a cijenom pristupačne puške u odgovarajućem kalibru pogodnom za odbranu od velike i opasne afričke divljači ali naravno i lov iste. 

Naime, Njemačka je već proizvodila ono što će kasnije postati najbolja i najmasovnija obrtnočepna akcija na svijetu – u pitanju su puške i karabini sistema Mauzer Model 98. Njemački kolonisti i lovci su u velikom broju upotrebljavali baš vojničke puške Mauzer zbog njihove pouzdanosti i niske cijene, ali su vlasti, uplašene od mogućih kolonijalnih pobuna, često zabranjivale posjedovanje službenih vojnih pušaka i municije. Medjutim, Nijemci u to vrijeme nisu imali teži kalibar koji bi mogao biti prilagođen postojećem standardnom M98 sistemu tako da odgovori svim izazovima u lovu na najtežu i najopasniju afričku divljač.

S tim u vezi, početkom dvadesetog veka, berlinski oružar po imenu Otto Bock, dao je sebi zadatak da razvije upravo takav metak. Godine 1905., Bock predstavlja rezultate svojih eksperimenata i tako svjetlost dana ugledao metak 9.3x62mm – takođe poznat i kao 9,3 × 62 Mauser. 

Metak je imao zrno prečnika 9.3mm spakovano u čauru bez ivice dugu 62mm. Prvobitna zrna bila su mase 285 grena, pocetne brzine 2150 fps. Sve je to vrlo lijepo uklopljeno u M98 obrnocpenu akciju standrardnih dimenzija a hranjenje i ekstrakcija bili su pouzdani. Nesto kasnije bice uvedena zrna mase 286 grena a pocetna brzina je povecana na oko 2400 fps. CIP je uspostavio svoj standard za ovaj metak prema kojem MAP pritisak iznosi 56,500 PSI ali u modernim robustnim puskama, ukoliko je to zaista potrebno, nema razloga da se taj pritisak ne može popeti i do 60.000 psi, cime se obezbijedjuje pocetna brzina od oko 2500 fps.  

Metak 9.3 × 62mm je brzo postao veoma popularan kako u Africi tako i u Evropi a svoju popularnost nije izgubio do danas.  

Čak je svojevremeno i veliki afrički lovac John “Pondoro” Tejlor, anglofil kakav je bio, imao samo riječi hvale za ovaj tipično njemački kalibar. Tejlor u svojoj knjizi “Africke puške i municija”, svjestan da je 9,3mm skoro idealan metak a diskusije među lovcima o njegovoj efikasnosti bespredmetne, napisao je između ostalog sljedece: “Nikad nisam čuo nikakve pritužbe u vezi sa 9.3mm. Njegova penetracija je dovoljna za apsolutno sve.” “Uprkos svim modernijim magnum i “super” kalibrima, 9.3mm i dalje ostaje omiljeni izbor mnogih profesionalnih lovaca”. 

Moderne laboracije municije kalibra 9.3x62mm imaju zrna mase od 220 do 320gr  čija se početna brzina kreće između 2.200 i 2.650 fps. Međutim, zrno od 286gr koje razvija brzinu od 2.350 fps verovatno je najpopularnija smrtonosna kombinacija za krupne veprove, jelene, losa, medvjeda i velike afričke antilope poput kudua i elanda.

Još jedna prednost metka 9,3x62mm je relativno mali trzaj za ovu klasu kalibara. Iako snaga trzaja zavisi od laboracije metka (jače laboracije imaju i jači trzaj) i težine puške (teža puška manje trza) 9,3x62mm generiše između 65-85% trzaja metka kalibra .375 H&H. Poređenja radi, to je samo 20-30% više nego trzaj puške kalibra .30-06. 

Podnošljiv trzaj veoma je bitan lovcima, posebno onima koji su sitnije građe ili onima koji su osetljiviji na trzaj. Blaži trzaj obično povećava vjerovatnoću preciznog pogađanja prvim metkom i isto tako brže i preciznije plasiranje sljedećeg hica, ukoliko je to potrebno. Kao što je lovcima poznato, mnogo je važnije u koji dio je divljač pogođena od toga čime je pogođena, tako da je dobro plasiran pogodak sa zrnom 9.3mm mnogo efikasniji nego loše plasiran sa zrnima težih kalibara poput .375 ili .458.

Možda se najveća prednost metka 9.3x62mm nad metkom .375 H&H ogleda u znatno nižoj cijeni pušaka jer 9.3x62mm odgovara standardnoj dužini akcije (9.3x62mm, kako je već rečeno, nastao je prilagođavanjem standardnoj dužini M98 akcije). Svi veći evropski proizvođači imaju karabine u ovom kalibru (npr finski SAKO, austrijski Steyr i češki CZ) a možda najbolji kompromis između cijene i neprikosnovenog kvaliteta nudi kragujevačko Zastava Oružje čiji se legendarni Model 70 proizvodi naravno i u ovom kalibru.

Osim toga, na tržištu postoji veliki izbor kvalitetne municije u kalibru 9.3x62mm. Prvi Partizan, Lapua, Nosler, Hornady, Norma, Federal, Barns, Remington, Sellier & Bellot i Voodleigh samo su neki od proizvođača koji imaju ovaj metak u svom proizvodnom programu. Osim njih, njemačka kompanija municije RWS proizvodi vrhunsku municiju u ovom kalibru ali je ona veoma skupa. Svi ovi proizvođači u proizvodnom programu imaju više tipova zrna za ovaj metak koja pokrivaju širok opseg divljači.  

Sa dobro odabranom puškom u kalibru 9.3x62mm,  bez ikakvih pravnih ili etickih dilema moguce je loviti apsolutno svu divljac na planeti od srdnaca do slona. Vrlo malo kalibara ce bez ikakavih problema pokriti takav opseg istovremeno a da istovremeno ne prouzrokuje zestok udar u lovcevo rame i novčanik. 

Treba reći ipak kako ovaj kalibar zbog pada zrna nije baš najpodesniji za pucanje na preko 200m sto je inače praksa u lovu na “Marka Pola”, najvećeg argala na svijetu, mada se i to može kompenzovati dobrom optikom. Ali, osim tih nekoliko izuzetaka, ovaj metak dobar je za lov na ogromnu većinu krupne divljači. Ukratko, 9.3x62mm je fantastičan metak koji može da ispuni niz uloga u razlicitim vrstama lova praktično bilo gde u svijetu i na bilo koju divljač.